تأمّلي بر جنبه هاي زيباشناختي و معنايي ساخت هاي مقارن نحوي در قصايد خاقاني

شاعران براي آفريدن مضامين ژرف و آراستن كلام خويش از روش¬هاي گوناگوني بهره برده اند و سخن شناسان و نقّادان نيز كوشيده اند كه اسباب و ساز و كار اين شيوه ها را بيابند و برايشان قواعدي وضع نمايند. يكي از شيوه¬هاي آراستن كلام، استفاده از ساخت هاي مقارن نحوي (تكرار نحوي) است كه با نظر به وجه هنري زبان خلق مي شود و مي توان براي آن كاركردهايي مختلف قائل شد. تكرار الگوي نحوي، مقوله اي است كه به فرم و ساختار شعر مربوط است؛ از اين رو، راز زيبايي و غناي موسيقايي بسياري از ابيات خاقاني را بايد در فرم شعر او جستجو كرد. خاقانی با چیرگی بي بديل و شگفت انگیزی که در حوزۀ زبان و واژگان دارد، به شیوه ای بسیار هنرمندانه و با بسامدي بالا، برای آفرینش مضامین و آرایش مظاهر سخن خویش، از ساخت-هاي مقارن نحوي بهره برده است. گفتنی است که هماهنگی بسیاری از این شیوه ها با مفهوم و معناي کلّی بیت، در خور توجه است. اين مقاله بر آن است تا كاركردهاي تكرار نحوي در قصايد خاقاني را از حيث زيبايي آفريني و معنايي مورد بررسي قرار دهد و شيوه هاي ظهور آنها را باز نمايد؛ شگردي كه از ويژگي هاي بارز سبكي شعر خاقاني به شمار مي آيد.

ساخت هاي مقارن نحوي، زيباشناسي، كاركرد معنايي، خاقاني.