مطالعه رويشگاهي اكوتيپ هاي مختلف گل اروانه بزقي در استان خراسان رضوي : روش تجزيه به مؤلفه اصلي

جنس گل اروانه منحصر به استان خراسان است. به دليل Hymenocrater platystegius Rech. F. اين جنس در رويشگاه هاي مختلف ايران، گونه گل اروانه بزقي كاهش ميزان بارندگي ساليانه در استان خراسان و تغيير كاربري اراضي طبيعي به كشاورزي، رويشگاه هاي طبيعي اين گياه در حال نابودي است و با توجه به خواص دارويي ارزنده اين گونه اقدام به مطالعه و ثبت مهمترين متغيرهاي رويشگاهي مؤثر بر خصوصيات مورفولوژيكي گونه گل اروانه بزقي، در 1387 شد . جهت ثبت صفات رويشي و - شش رويشگاه اصلي استان خراسان رضوي (بزد، بزق، بزنگان، زشك، كلات و گلمكان)، طي سال هاي 89 زايشي گياه، ويژگي هاي توپوگرافي و اقليمي مناطق مورد از توده هاي طبيعي اين گونه نمونه برداري شده، تجزيه و تحليل داده ها ب ا روش تجزيه به انجام شد. نتايج نشان داد كه رويشگاه هاي مورد مطالعه تشابه زيادي در خصوصيات طبيعي (PC) و آناليز خوشه اي (PCA مؤلفه هاي اصلي (آناليز داشتند. همچنين مقايسه خصوصيات مورفولوژيكي گونه در مناطق مختلف مورد بررسي، بيانگر وجود چهار اكوتيپ متفاوت بود. از ميان 15 متغير گياهي اندازه گيري شده، وزن خشك برگ، تعداد ساقه در بوته، تعداد گره و تعداد گره گلدار بيش از 97 درصد واريانس محيطي را به خود اختصاص دادند . از ميان صفات مورفولوژيكي گونه، وزن خشك برگ و در بين خصوصيات توپوگرافي و اقليمي رويشگاه ها، اقليم با بار مثبت 55 مؤلفه اصلي اول داشتند. بر اساس نتايج حاصله از آناليز خوشه اي، خصوصيات توپوگرافي و اقليمي، رويشگاه هاي مورد مطالعه (با معيار تشابه 70 درصد )، به پنج دسته متمايز تفكيك شد كه بر اين اساس، رويشگاه هاي گلمكان و كلات در يك خوشه قرار گرفت. بر اين اساس مي توان تأثير خصوصيات اكولوژيكي بر تمايز افراد يك گونه در اكوتي پهاي مختلف را يادآور شد.

اكوتيپ، آناليز خوشه اي، توپوگرافي، خصوصيات مورفولوژيكي، گياه دارويي