تنوع ژنتیکی اساس و پایه کار اصلاح نباتات بوده و بدون آن اصلاح ژنتیکی دایمی گیاهان امکانپذیر نمی باشد. این بررسی
بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و طبقهبندی ارقام مختلف توتون تیپ شرقی به اجرا در آمد. در این بررسی تعداد 36 رقم موجود در بانک بذر مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش در قالب طرح لاتیس ساده 6×6 از نظر 19 صفت مورفولوژیکی و شیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر کلیه صفات اختلاف آماری معنیداری وجود داشت. بیشترین و کمترین مقدار ضرایب تغییرات ژنوتیپی به ترتیب مربوط به درصد قند و درصد نیکوتین و بیشترین و کمترین مقدار ضرایب تغییرات فنوتیپی به ترتیب مربوط به عملکرد برگ خشک و درصد ازت پروتیینی بود. صفات درصد خاکستر کل دارای بیشترین وراثت‌پذیری عمومی و درصد ازت پروتیینی و درصد فسفر دارای کمترین وراثت‌پذیری عمومی بودند. در تجزیه به عاملها، 6 عامل اصلی و مستقل تحت عناوین عملکرد و صفات مرتبط با آن (عامل 1)، صفات ذایقه‌ای (عامل 2)، صفات وابسته به نیتروژن (عامل 3)، ارتفاع بوته (عامل 4)، تعداد برگ (عامل 5) و رسیدگی برگ توتون (عامل 6) بدست آمد که 80 درصد تنوع کل بین ارقام را توجیه نمود. با استفاده از تجزیه خوشه‌ای به روش حداقل واریانس وارد، ژنوتیپهای مورد مطالعه در 7 گروه به ترتیب با 6، 5، 3، 8، 2، 4 و 8 ژنوتیپ، طبقهبندی گردید.
کلید واژگان :
توتون، تنوع ژنتیکی، تجزیه خوشه‌ای، تجزیه به عاملها
