بررسی نقش ادراک خطر خشک شدن دریاچه ارومیه در تغییر الگوهای رفتاری روستائیان پیرامونی

ریسک ادراکی روستائیان در برابر خشکسالی را میتوان قضاوت ذهنی آنان در مورد درجه خطرآفرینی خشکسالی و تغییر رفتارهای غیر سازنده آنان دانست. خشک شدن دریاچه ارومیه به دلیل اثرات مخربی که بر جوامع روستایی دارد نیازمند شناخت رفتارها و واکنشهای روستائیان است تا بتوان حساسیت آنها را نسبت به خشکسالی برانگیخت. هدف این پژوهش بررسی نقش ادراک ریسک خشکسالی دریاچه ارومیه در تغییر رفتارهای روستائیان است. برای این منظور تلفیقی از رویکردهای روانشناسی فردی و اجتماعی بکار گرفته شد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده است. جهت تحلیل دادههای از آزمون رگرسیون چند متغیره و برای بررسی مدل مفهومی و مدل تجربی از روش تحلیل مسیر استفاده شد. از مجموع 83روستای واقع در فاصله 30کیلومتری ساحل شرقی دریاچه ارومیه، با روش تصادفی سامانمند 43روستا بهعنوان حجم نمونه انتخاب گردید. روایی پرسشنامه توسط متخصصان تأیید و پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 0/88الی 0/90به دست آمد. یافتههای پژوهش نشان داد که میزان ادراک ریسک، بالاتر از میانه ( 7>4/87>1با میانه نظری )4میباشد. نتایج حاصل از روش تحلیل مسیر بر روی متغیر وابسته رفتارهای عملی کاهش ریسک نشان داد متغیرهای انتخاب محصول کشاورزی مقاوم به خشکسالی، دانش و مهارت، درآمد، سن، طول مدت اقامت، شرکت در برنامههای آموزشی، نوسازی و بهسازی کانالهای آبیاری بر رفتارهای عملی کاهش ریسک خشکسالی اثر مستقیم دارند. همچنین نتایج تحلیل مسیر بر روی متغیر وابسته قصد انجام رفتارهای کاهش ریسک در آینده نشان داد که متغیرهای کشت محصولات مقاوم به خشکسالی، خودکارآمدی، سن، سطح تحصیلات، اعتماد، تجربه قبلی ریسک و مسئولیتپذیری دارای اثر مثبت و متغیرهای تعصبات خوشبینانه، درآمد و سن متغیر ادراک ریسک اثر منفی داشتهاند. همچنین در بررسی اثرات غیرمستقیم از طریق متغیر میانه ادراک ریسک، دو متغیر باورها و درآمد از طریق تأثیرگذاری بر روی متغیر کنترلپذیری بر روی متغیر قصد و نیت کاهش خطر ریسک خشکسالی اثرگذار است

ریسک خشکسالی، رفتار روستائیان، دریاچه ارومیه