بررسي اغراض ثانويه معاني، بيان، مختصات نگارشي و سبكي عبهرالعاشقين

عبهرالعاشقین نوشتة شیخ روزبهان بقلی شیرازی مشهور به شیخ شطّاح از عارفان قرن ششم هجری است. موضوع کتاب طریقت مبتنی بر عشق بوده و از برجسته ترین آثار ادبیات عرفانی محسوب می شود. این مقاله، به بررسی اغراض معانی برای افاده کلمات و جملات، ویژگی های نحوی و نگارشی، بیان، کاربرد صنایع بدیعی و ادبی و مختصات سبک شناسی در عبهرالعاشقین پرداخته است. براساس یافته های این پژوهش؛ بسامد استفاده از صنایعی همچون سجع و جناس و تتابع اضافات و استفاده از گونه های مختلف صور خیال، اثر وی را به برجسته ترین آثار منثور در ادبیات عرفانی تبدیل کرده است. وفور لغات عربی، وفور صنایع بدیعی و بیانی و موسیقیایی بودن کلام وی به نثر فنی گرایش دارد. اما در کنار استفاده از کلام دشوار، طنطنة عبارات و ضربه های پتک وار جناس و سجع و استفاده تخیّل آمیز از تشبیه و استعارات فشرده، و همچنین استفاده از ترکیبات نو و بی بدیل عاشقانه، سبک نثر وی را به سبک شاعرانه مشهور کرده است. و این پیوندهای لفظی و معنوی جملات، نشان از جهان بینی ویژه روزبهان و شهود وی به معشوق ازلی است.

روزبهان بقلی شیرازی، عبهرالعاشقین، سبک‌شناسی، معانی، بیان و بدیع