بررسی گونه شناسی و طبقه بندی ساختاری و مضمونی نقش مایۀ درخت در کاخ عمارت چهل ستون اصفهان

در نگارگری ایران، طبیعت و درختان به‌وفور انعکاس یافته است. نماد درخت در ایران باستان رکن و پایه‌ای هستی، ارتباط میان زمین و آسمان و ستون گیتی تلقی می‌شد و نشانی از تولد، رشد و بالندگی، مرگ، رستاخیز، هستی پایدار و فناناپذیری بود. در آثار و بناهای تاریخی دوره اسلامی ار نقش مایه درخت استفاد شده است. یکی از بناهای زیبای دوره صفوی عمارت چهلسون است. مسائلی که اینجا مطرح شده است چگونه و ماهیت نقش مایه های درخت در این بنای تاریخ است. پژوهش کیفی بوده و تحلیل داده‌ها به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. جمع آوری داده ها و اطلاعات منابع کتابخانه های، شبکه جهانی اینترنت و همچنین مشاهدات میدانی صورت گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از این است که در نگاره های کاخ عمارت چهلستون اصفهان، حدود 110 نگاره مزین به نقش مایه درخت ترسیم شده بر روی دیوارهای آن شناسایی شده است. شناخت بیشتر از این تعداد از نقوش انواع درختان، این تحقیق را مهیا نمود. نقش درخت در اکثر موارد با الهام از طبیعت واقعی و در مواردی از درختان موجود در حیاط این عمارت در انواع (نارون، چنار، سرو، شکوفه و درختان میوه) ترسیم و نقاشی شده‌اند. درختان ترسیم‌شده در بسیاری از نگاره‌های عمارت، از باغ این عمارت ملهم بوده یا درختانی ملهم از این نقاشی‌ها در حیاط کاشته شده‌اند. همچنین این نقوش صرفاً جنبه تزیینی ندارد و با توجه به همجواری و روابط فی‌مابین آن‌ها با عناصر و عناصر دیگر در آثار، جنبه‌های مضمونی و مفهومی پیدا کرده است. هدف پژوهش: 1.بررسی و تحلیل نقوش درختان در نگاره های کاخ عمارت چهل ستون اصفهان به لحاظ فرم و محتوا. 2.بررسی و واکاوی منابع در طراحی نقوش درخت در نگاره های این عمارت. سؤالات پژوهش: 1.نقش و جایگاه درخت در نگاره‌های چهل‌ستون از منظر ساختاری و مضمونی کدام است؟ 2.در طراحی انواع نقش‌مایه درخت در این نگاره‌ها، منبع و ذهنیت هنرمند نقاش چه بوده است؟

مکتب اصفهان عمارت چهلستون درخت گونه شناسی ساختاری و مضمونی