طراحی الگوی کوتوله‌پروری در سازمان‌های دولتی ایران

هدف: یکی از چالش‌های مهم سازمان‌های دولتی در حوزة منابع انسانی، کوتوله‌پروری است که در بلندمدت سازمان را با مشکل فقدان استعدادهای مورد نیاز و عدم وجود برنامه‌های نظام‌مند جهت تأمین تداوم رهبری برای منصب‌های کلیدی مواجه می‌سازد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی کوتوله‌پروری در سازمان‌های دولتی ایران می‌باشد. طراحی/ روش‌شناسی/ رویکرد: استراتژی این پژوهش، کیفی و مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد است. جامعه آماری پژوهش، مدیران اجرایی و اساتید متخصص مدیریت دولتی می‌باشد. در این پژوهش برای انتخاب نمونه، از نمونه‌گیری هدف‌مند و گلوله‌برفی استفاده شد که بر اساس قاعده اشباع با انجام 17 مصاحبه این مهم حاصل شد. داده‌ها با استفاده از روش کدگذاری اشتراوس و کوربین (1990) و با نرم افزار MAXQDA 2020 تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش: در این پژوهش مجموعاً 88 مفهوم در قالب 20 مقوله فرعی نهایی و 6 مقوله اصلی، مشتمل بر سیاست‌زدگی نظام مدیریت منابع انسانی، مدیریت ویترینی، بی‌ثباتی در جو سازمان و ماقبل‌ستیزی مدیران (شرایط علّی)، شایسته‌هراسی، ناکارآمدی حرفه‌ای، طرد جانشین‌پروری و سوداگری اداری (پدیده محوری)، ناکارآمدی نظام جذب منابع انسانی، بی‌انگیزگی منابع انسانی مستعد و بی‌توجهی به رشد و بالندگی منابع انسانی (راهبردها/کُنش‌ها)، کوتاه‌نگری مدیران و تعاملات محدود و مبهم (شرایط مداخله‌گر)، زمینه‌های فرهنگی، فردی و اجتماعی (شرایط زمینه‌ای) و بی‌حسی سازمانی، کندذهنی سازمانی، کاهش کارایی و اثربخشی منابع انسانی و نخبه‌ستیزی در سازمان (پیامدها) به‌دست آمده است. محدودیت‌ها و پیامدها: عدم دسترسی راحت به خبرگان به علت شیوع ویروس کرونا از جمله محدودیت‌های این پژوهش بوده است. پیامدهای عملی: با عنایت به شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های پدیده کوتوله‌پروری در پژوهش حاضر، تصمیم‌گیران ارشد، سیاست‌گذاران و مدیران عالی سازمان‌های دولتی بایستی، راهکارهای عملی لازم را برای اجرایی شدن نتایج پژوهش به‌کار گیرند. ابتکار یا ارزش مقاله: پژوهش حاضر به یکی از موضوعات کمتر توجه شده در حوزه رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی پرداخته و الگویی در خصوص آن ارائه نموده است.

کوتوله‌‌پروری، سازمان‌های دولتی، نظریه‌پردازی داده‌بنیاد