چکیده :

تاریخ بیداری ایرانیان، نوشته ناظم الاسلام کرمانی، کتابی مهم درباره وقایع مربوط به انقلاب مشروطه ایران می باشد. میرزا محمد ناظم الاسلام مقدّمه وسه جلد اوّل کتاب را که حاوی شرح وقایع منجر به انقلاب مشروطه است ، در زمان حیات خود به چاپ رسانید. جلد چهارم و پنجم کتاب نیز سال¬ها پس از فوت وی، به همّت سعیدی سیرجانی گردآوری و تدوین شده است. وی دست نوشته¬های ناظم الاسلام را در دوران استبداد صغیر( که هیچ وقت فرصت انتشار آن¬ها را نیافت) جمع آوری کرده و پس از تصحیح به چاپ رسانده است. مسئله¬ای که در اینجا مطرح می¬شود آن است که دقت نظر ناظم الاسلام در شرح وقایع روزگار خود تا چه حد بوده و این نوشته¬ها تا چه میزان برگرفته از اغراض شخصی و تحت تأثیر شرایط سیاسی و اجتماعی آن روزگار به رشته تحریر درآمده است؟ در این پژوهش تلاش شده است تا با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی کتاب تاریخ بیداری ایرانیان پرداخته شود و با استفاده از اسناد و سایر منابع کتابخانه¬ای موجود درباره وقایع مربوط به انقلاب مشروطه ایران، میزان دقت، صداقت و تأثیرپذیری آن مورد واکاوی قرار گیرد. دستاورد پژوهش حاضر حاکی از آن است که ناظم الاسلام کرمانی در پاره¬ای از موارد اغراض و امیال شخصی را در نوشته¬های خود وارد کرده است و گاه نیز براساس شرایط سیاسی و اجتماعی وقت برخی از واقعیات تاریخی را نادیده گرفته و یا وارونه عنوان کرده است. با تمام این اوصاف نمی توان از اهمیت کتاب فوق در تاریخ نویسی عصر مشروطه غافل شده و اطلاعات دقیق و غنی موجود در کتاب را نادیده گرفت.

کلید واژگان :

تاریخ بیداری ایرانیان، ناظم الاسلام کرمانی، انقلاب مشروطه، استبداد صغیر.



ارزش ریالی : 300000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک