آسیب شناسی محراب مسجد جامع ابیانه، تنها محراب چوبی تاریخی ایران

روستای تاریخی ابیانه، یکی از سکونتگاه های دیرینه در ایران بوده است و برخی از آثار تاریخی آن همچون تپه نزاتون بیش از 7000 سال قدمت دارند. در بافت تـاریخی موجود و کنـونی این روستا، آثار معماری با قدمـت 2000 سال و کمتـر به چشم می آیند. از آن میان، مسجد جامع روستا که قدمتی در حدود 1000 سال دارد، به دلیل داشتن آثار چوبی نفیس از جمله محراب چوبی، در جایگاه ارزشی ویژه ای قرار دارد. محراب چوبی شبستان مسجد جامع ابیانه متعلق به قرن 5 ه.ق (دوره سلجوقیان) است و تنها محراب چوبی شناخته شده در ایران می باشد. تکنیک ساخت این محراب به شیوه منبت و شامل نقش های تجریدی زمان خود و کتیبه های کوفی با تاریخ ساخت 476 ه.ق می باشد. متأسفانه این اثرِ نفیس به واسطه کم توجهی، مهجور مانده و در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. در این مقاله پس از شناخت محدوده اثر و شرایط محیطی آن، به شناخت محراب از جنبه های تاریخی، تکنیکی و آسیب شناسی پرداخته شده که بر پایه روش های میدانی، کتابخانه ای و آزمایشگاهی به دست آمده است. سپس با توجه به نوع آسیب های موجود و علت های آنها، و فن شناسایی اثر، بهترین شیوه های حفظ و مرمت محراب چوبی به صورت پیشنهادی ارائه شده اند.

آسیب شناسی، محراب چوبی، مسجد جامع، ابیانه