ارزيابي اثرات توسعه ناهمگون مناطق روستایی كشور

رشد صعودی جمعيت شهرنشيني طي سال¬هاي 1355تا 85 با نرخ رشد سالانه بیش از 5/3 درصد و افول روستانشینی که در دهه¬های اخير با رشد منفي مواجه بوده است بی¬شک جای تامل و تعمق بسیار دارد. بايد اذعان داشت كه برخورداري بیشتر شهرنشينان از موهبات، خدمات و امكانات رفاهی در قياس با روستاییانی که گاهاً از حداقل استانداردها (دسترسي به شغل، درآمد مكفي، دسترسي به خدمات اساسي، بهداشتي و ...) بی بهره هستنداصلي ترين دليل كاهش سريع جمعيت روستايي و تشديد روند مهاجرت های روستا- شهری است که بي شك ريشه در نابرابري و تضاد آشكار بين مناطق دارد و این مهم مستلزم بازنگري و برنامه¬ريزي منظم مسئولين در راستاي تحقق عدالت-اجتماعي می¬باشد. از انصاف به دور است كه خدمات نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران بعد از پيروزي انقلاب به روستاها را ناديده انگاريم، اما در بررسي نقادانه وضعيت روستا¬هاي كشور آن¬چه محرز است اختلاف كنوني سطح زندگي در شهرها و روستاهاي كشور و رسوخ توسعه نامتوازن به مناطق روستایی است كه روندي صعودي به خود گرفته و حركت سرمايه و نيروي انساني از روستاها به سمت شهرها را بدنبال دارد. دور از ذهن نيست كه افزايش نابرابري¬ها ، عدم تعادل¬های منطقه¬ایی و شكاف بين فقير و غني مي تواند انگيزه شروع نابساماني¬هاي جبران ناپذيري از طرف قشر محروم شود و حيات داخلي يك كشور را به مخاطره افكند. فقر زمينه رشد جرم و بزهكاري و افزايش فساد و آسيب¬هاي اجتماعي را ايجاد مي كند و محله¬هاي فقير¬نشين و حاشيه شهرها به كانون انحرافات و آسيب هاي اجتماعي مبدل مي¬شود كه اين امر مي تواند زنگ خطري براي امنيت جامعه و تهديدي براي توسعه آن باشد. این پژوهش سعی دارد با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه-ایی، با روشی تحلیلی- توصیفی به ارزیابی اثرات توسعه ناهمگون مناطق روستایی کشور و تیین علل آن بپردازد. یافته¬ها و نتایج تحقیق نشان می دهد که رسیدن به تعادل فضایی و توسعه¬ایی متجانس جز با برنامه ریزی هدفمند و استراتژی توسعه روستایی جهت سازماندهي مجدد روستاییان و رفع تناقضات اين مجموعه زیستگاهی بعنوان هدف اصلي توسعه پايدار میسر نخواهد شد. در ادامه راهکارهایی همچون مبارزه با فقر، محرومیت زدایی، سهام عدالت، گسترش کارآفرینی و توانمندسازی اقشار کم درآمد پیشنهاد می گردد و برای کاهش نابرابری در مناطق روستایی می توان بازنگری در توزیع خدمات و امکانات با تکیه بر عدالت اجتماعی، بازتوزیع ثروت و تلاش برای برقراری تعادل منطقه ای بر اساس ضوابط آمایش را می توان به عنوان بهترین راهکارها برگزید.

اثرات، توسعه ناهمگون، مناطق روستایی،