بررسی عوامل موثر محیطی و فرایندهای مورفوژنز ناشی از آن در قلمرو مناطق بیابانی

بیابان ها در جهان بیش از یک سوم عرصه زمین را پوشش می دهند. این مناطق محل تلاقی دو توده هوای گرم استوایی و سرد قطبی به شمار رفته که ظرفیت رطوبت در آن زیاد بوده و رطوبت زمین را گرفته و باعث خشکی می شود. قرار گرفتن در پناه رشته کوههای مرتفع نیز از عوامل مهم ایجاد بیابان ها در وسعت زیاد تلقی می شود.آب و هوا مهمترین عامل تشکیل بیابان ها در جهان و ایران بوده که در کنار عوامل تاثیر گذاری همچون ویژگی های سنگ شناسی، ژئومورفولوژی و کیفیت و کمیت آب و خاک موجب شکل گیری 45 تا 47 میلیون هکتار عرصه بیابانی در ایران شده است. تاثیر متقابل این عوامل در شکل گیری بیابان ها در نقاط مختلف کشور شرایط متفاوتی را ایجاد می کند. فرایندهای ناشی از فعل و انفعالات عوامل موثر محیطی در قلمرو نواحی بیابانی در کنار اشکال مربوط به آن به عنوان سیستم شکل زایی حاکم بر نواحی خشک شامل فرایندهای ناشی از فرسایش باد به صورت عمل کاوشی و تراکمی بر روی ذرات قابل حمل توسط باد و عمل ضربه ای آن بر روی لندفرم ها، فرایندهای ناشی از عمل رواناب ها به صورت تخریب، حمل و انباشت ذرات و هوازدگی زمین به صورت عمل مکانیکی ناشی از اختلاف دما و هوازدگی شیمیایی ناشی از وجود آب می باشد. این فرایندها موجب شکل گیری اشکالی نظیر تپه های ماسه ای، دشت سر، دشت های ریگی شده که پراکندگی آن ممکن است کل عرصه یک بیابان را در برگیرد.

عوامل محیطی، فرایند مورفوژنز، مناطق بیابانی، فرسایش