بررسی انگیزه ها و عوامل مؤثر بر حضور تماشاگران در مسابقات هندبال

گروهی از افراد خود در مسابقات و مبارزات شرکت می¬کنند و گروه دیگر نیز که توانایی یا امکان رویارویی مستقیم با حریف را ندارند، آرزوهاي خود را در فعالیت¬هاي یک فرد یا گروهی از افراد دیده و به عنوان تماشاچی علاقمند، با پیروزي¬هاي تیم مورد علاقه خود فریاد شادی برآورده و در اندوه شکست می¬گریند(1). در بین تماشاگران انواع رشته¬هاي ورزشی انگیزه¬هاي مختلفی از حضور در بازي و تماشاي مسابقه وجود دارد. یکی از کلیدهاي اصلی براي توسعه استراتژي¬هاي مختلف بازاریابی فهم انگیزه¬ها و عوامل مؤثر بر حضور تماشاگران و طرفداران براي تماشاي بازي است که در نهایت منجر به رسیدن به اهداف تیم خواهد شد. هندبال از جمله ورزش¬هایی است که در کشور ما و بسیاري از کشورهاي دیگر، در روزهاي مسابقه مخصوصاً مسابقات لیگ عده زیاد به دیدن مسابقات می¬روند. به ظاهر همه براي تماشاي مسابقات می¬روند اما در پشت این دلیل ساده انگیزه¬هاي زیادي براي حضور می¬توان پیدا کرد (2). طبق تحقیق ژانگ و دیگران حضور تماشاگران در بازي منابع درآمد تیم را تحت تأثیر قرار می-دهد، بنابراین سود را افزایش می¬دهد. مدیران ورزش می¬توانند با تشخیص انگیزه¬هاي اصلی حضور، به رفع موانع بر سر راه انگیزه¬هاي آنان پرداخته و حضور هرچه بیشتر و پرشور آنان را فراهم آورند. (3) توکویاما (2009) در تحقیق خود به ارزیابی¬هاي مشخصه¬هاي متفاوت در انگیزش مصرف¬کننده براي شرکت و حضور در مسابقات ورزشی پرداخت که نشان داد که ابعاد مختلف انگیزش تأثیرات قابل توجهی بر بازي دارد؛ و نیز برخی ابعاد انگیزش تأثیرات مؤثري بر تعهد به تماشا ایجاد می¬کند. بنابراین، ابعاد خاص به عنوان عوامل برآورد مناسب تعهد حاصل می¬شود. علاوه بر این، ابعاد مختلفی از انگیزش به منزله عوامل برآورد قابل توجهی در تعهد به بازي و نیز تماشا در ورزش شناسایی می¬شود (4). هدف اصلی از تحقیق حاضر شناسایی مهمترین نیازها و انگیزه¬هاي حضور تماشاگران در سالن های ورزشی و همچنین ارائه راهکارهای مدیریتی به مدیران ورزشی به منظور برنامه¬ریزي و توجه به انگیزه های اصلی تماشاگران در زمان برگزاری مسابقات ورزشی می باشد. روش شناسی تحقیق جامعه مورد مطالعه در این تحقیق شامل تمامی تماشاگران تیم هندبال کازرون بودند که در مسابقات لیگ هندبال مردان کشور در فصل 90-89 در سالن تختی حضور پیدا کردند. روش نمونه گیری به این صورت بوده که قبل از انجام مسابقه 100 نفر از تماشاگران بصورت تصادفی انتخاب و بعد از توضیح پرسشنامه و اهداف آن، پرسشنامه در اختیار آنان قرار گرفته و سپس جمع آوری صورت پذیرفت این عمل در سه بازی که تیم کازرون میزبان مسابقه بوده تکرار شده و در نهایت 500 نفر بعنوان نمونه آماری شناخته شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه اطلاعات عمومي و پرسشنامه تهیه شده توسط فونک و همکارانش(5) استفاده شد. برای بررسی و مقایسه توصیفی دادها از روش آمار توصیفی و برای تجزیه و تحلیل استنباطی اطلاعات تحقیق از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند گانه استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل دادها از نرم افزار spss ver 19 استفاده گردیده است. کلیه عملیات آماری در فاصله اطمینان 95/0 و (05/0 = ) برآورد شد. یافته های تحقیق نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که 2/47 افراد در محدوده سنی 19 تا 24 سال قرار دارند. 8/71 درصد تماشاگران مجرد و 2/28 درصد متاهل بودند. 4/38 درصد تماشاگران دارای سطح تحصیلات دبیرستان و 4/7 درصد دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری می باشند. علاقه¬مندی به بازيکن خاص با 6/4 از 7 نمره ممکن بيشترين ميانگين را در بين انگيزه¬ها داشت. سپس هيجان مسابقه با 5/4، علم به هندبال با 4/4، پيروزی نيابتي با 3/4، بازی پاياپای با 8/3، گريز با 6/3، خدمات به تماشاگران با 2/3، سرگرمي با 3 و در نهايت کمترين مقدار مربوط به علاقه¬مندی به تيم با ميانگين 7/1 بود. جدول 1 خلاصه نتايج آزمون فرضيات ١ الي ٩ شماره فرضيه نام متغير ضريب همبستگي با ميزان حضور Sig معني دار همبستگي در سطح خطا ٥ درصد تأييد / رد فرضيه پژوهشي 1 حمايت از تيم 117/0 * 016/0 بله تایید 2 علاقه به بازيکن خاص 172/0 * 000/0 بله تأييد 3 گريز 107/0 * 018/0 بله تاييد 4 سرگرم¬کنندگي مسابقات 101/0 * 026/0 بله تأييد 5 خدمات رفاهي 005/0 810/0 خیر رد 6 هيجان مسابقات 175/0 * 000/0 بله تأييد 7 علم به هندبال 111/0 * 014/0 بله تأييد 8 پيروزی نيابتي 04/0 382/0 خير رد 9 بازی پاياپای 136/0 * 003/0 بله تأييد * : معني دار در سطح 05/0 بحث و نتیجه گیری نتايج نشان داد که حمایت از تیم، علاقه به بازيکن خاص، گريز، سرگرم کنندگی مسابقات، هيجان مسابقات، علم به هندبال، بازی پاياپای، با ميزان حضور تماشاگران رابطه معني¬دار دارد، اما خدمات رفاهی و پيروزی نيابتي با ميزان حضور تماشاگران رابطه معني¬داری نداشت، که با نتایج لی مین یانگ (6) همخوانی دارد. در نهايت تأثير کل انگيزه¬های حضور تماشاگران در ميزان حضور آنان سنجيده شد. از رگرسيون چندگانه برای اثبات اثر چند متغير مستقل (انگيزه¬ها( روی متغير وابسته (ميزان حضور) استفاده شد که نتايج نشان داد متغيرها مستقل قادر به توضيح 3/١٢ درصد از تغييرات متغير وابسته مي¬باشند. متغيرها تأثيرگذار در سطح ٥ درصد به ترتيب اهميت عبارتند از: خدمات رفاهي برای تماشاگران، هيجان، علاقه¬مندی به تيم، علاقه¬مندی به بازيکن خاص، علم به هندبال و بازی پاياپای .بر اين اساس به مديران باشگاه¬ها و مجموعه¬های ورزشي توصيه مي¬شود که برای حفظ تماشاگران خود محبوبيت تيم و ميزان هيجان مسابقات را حفظ نمايند و به اين دو عامل توجه ويژه¬ای داشته باشند.

انگیزش، حضور ، تماشاگران، هندبال