ریخت شناسی داستان آلتونتاش بر اساس مدل ولادیمیر پراپ

تاریخ بیهقی از امهات متون نثر فارسی است و جایگاه ممتاز این اثر برجسته تنها به کارکرد تاریخی و ارزش زبانی آن در مطالعات سبک¬ شناسی نیست بلکه از نظر روایی و داستانی نیز بسیار ارزشمند است. در میان حکایت¬های بیهقی، داستان « آلتونتاش» گرچه صحت تاریخی دارد؛ اما با توجه به نوع روایت بیهقی از این داستان و ظرایفی که از نظر ساختاری در دل آن نهفته است؛ قابلیت ریخت ¬شناسی و بررسی را دارا است. پشتوانة نظری این تحقیق نظریة ریخت شناسی ولادیمیر پراپ ریخت شناس روسی است که ساختار قصه¬های پریان روسی را به هفت حوزة عمل و سی و یک نقش ویژه تقلیل داده است. اندیشة اساسی در ریخت شناسی، توصیف قصه بر پایة اجزای تشکیل دهندة آن و همچنین بیان ارتباط و همبستگی¬ای است که بین این سازه¬ها وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی ریخت¬ شناسی داستان «آلتونتاش»، نمایاندن اصول خویشکاری حاکم بر داستان و پیدا کردن مهمترین و اساسی¬ترین عنصر تشکیل دهندة آن است که به نظر می¬رسد در این داستان عنصر شرارت و بعد از آن فریبکاری نسبت به سایر عناصر نقش برجسته¬تری را ایفا می¬کنند.

واژه‌های کلیدی: ریخت شناسی، آلتونتاش، ابوالفضل بیهقی، ولادیمیر پراپ.