بررسی تحلیلی معماری اقلیمی خانه های تاریخی تبریز (مطالعه موردی : خانه کمپانی و خانه علوی)

رشد بسیار سریع شهرنشینی و به طبع آن توسعه ساخت و ساز، جهت جوابگویی به نیاز روزافزون شهروندان نیازمند مسکن، معلول جریان افزایش جمعیتی بود که تقریبا از چهار دهه گذشته در ایران آغاز گردید. لزوم گسترش سریع و بلادرنگ شهرها عاملی بود که متاسفانه فرصت هرگونه مطالعه جهت تطابق واحدهای ساختمانی جدید با اقلیم، فرهنگ و معماری همساز تاریخی ایران را از بین برد. در نتیجه شهرهای ایران در جریان گسترش و توسعه وسیع خود شاهد ایجاد شهرک¬ها و محله¬ها و ساختمان¬های مسکونی، اداری، تجاری و ... بودند. و این در حالی بود که بسیاری از مسائل مربوط به توسعه پایدار در آنها نادیده گرفته شده بود. عمدتا کپی برداری¬های ناقص از طرح¬های ساختمانی وارداتی توجهی به مسائل مهمتری همچون آسایش اقلیمی و هماهنگی فرهنگی بناها نداشتند. در این میان واحدهای مسکونی بعنوان گسترده¬ترین نوع ساختمان¬های ایجاد گردیده بیشترین آسیب و دور ماندن از اصول توسعه پایدار را داشتند. الگوی واحدهای آپارتمانی ارائه شده جهت انبوه¬سازی سریع و سودآور برای تهیه مسکن شهروندان رو به افزایش ایرانی در اغلب موارد از اصول تنظیم شرایط محیطی همانند توجه به میزان برخورداری از نور کافی، تهویه طبیعی و موارد دیگر بی¬بهره بودند. بعبارتی ساده می¬توان گفت که توسعه گسترده شهرسازی ایران در طی دهه¬های اخیر در بسیاری از موارد خصوصا در واحد¬های ساختمانی مسکونی از فاقد اصول توسعه پایدار بوده است. با عنایت به مطالب فوق در نوشتار حاضر سعی گردیده است تا با مطالعه تحلیلی سازه¬ای و اقلیمی خانه¬های تاریخی تبریز موارد رعایت گردیده در آنها جهت آسایش ساکنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و در نهایت با استناد به همین عناصر نکاتی را که می¬توانند جهت توسعه پایدار در ساختار معماری مسکونی امروزی مورد استفاده قرار گیرند، پیشنهاد گردد.

اقلیم تبریز، خانه کمپانی، خانه علوی