آموزه‌‌ های تربيت، در علم و فرهنگ ايراني، در نگاه به شاهنامه فردوسی

بيان جنبه های مشترك آموزه‌‌ های تربيت اخلاقی در دین و فرهنگ ايراني با نگاه به شاهنامه فردوسی، گونه های اخلاقی و تربیتی این بهین اثر ایرانیان و زبان فارسی را بر جهانیان عرضه می دارد. برای جامعیت بخشیدن به مهم بودن و تاثیرگذاربودن افکار فردوسی، داده های مربوط به ارتباط با شاهنامه با فرهنگ، ارتباط با اخلاق، ارتباط با وجود اندیشه انسانی و ایرانی؛ و نكته های تربيتي این شاهکار ادبی در جهان ذهن و زبان جلوه گری دارد. نکته های اخلاقي در شاهنامه فردوسی منطبق بر آموزه‌ های غنی و انسان‌ساز فرهنگ ایران است. به یاد خدا بودن از اوصاف همه قهرمانان شاهنامه و مهم‌ترین نکته تعلیمی آن است. « تنها یاد خدا، آرام‌بخش دل‌هاست» ( رعد، 28) فردوسی از سپاسگزار بودن از دادگر بی همتا، به یاد او بودن و بهره مندی بعد اخلاقی مربوط به خلق، و زنده بودن و زندگي كردن حرف می زند. برای زندگی ارزش قائل است، با وجود این که هم شاهان و هم پلوانان و نیز، عامه مردم را در گروه لشکریان بازدارنده هجوم دشمن به کشتن می دهد، ولی، فضای جاوید زنده یاد بودن را باز می گذارد. می گوید: انتقامجویی و خونخواهی از وعده های دروغین، دور بوده است، زیرا، خون را در برابر خون مردمان می نشانده و می شناسانده اند. کوشش برای برقراری میانه روی در حفظ آرامش زندگی، از جنبه های احترام به خون و خونریزی یاد شده است. قوام و پایداری حیات بشری به پند و اندرز وابسته است، هیچ انسانی از پند و اندرز بی‌نیاز نیست. فردوسی، پند می دهد که هر ناسپاسی در برابر پروردگار، آغاز راه حرکت کردن در ورطه گمراهی است. نمونه های سرکش گمراه شونده را از شاهان و بزرگان و پهلوانان برای درس آموزی یاد می کند. سکه، دو رو دارد.

فردوسی، شاهنامه، اخلاق، فرهنگ ایران