قابلیت بهبود محتوای عناصر ریزمغذی دانه گندم با کاربرد کود حاوی عنصر روی در خاک قلیایی

با توجه به گستردگی کمبود روی در خاک¬های آهکی-قلیایی ایران و کمبود ناشی از آن در جامعه انسانی کشور سبب بروز انواع مختلفی از بیمارها و اثرات سوء تغذیه می¬گردد. بر همین اساس به منظور بررسی تأثیر کاربرد خاکی کود حاوی روی (سولفات روی) بر قابلیت افزایش عناصر ریزمغذی دانه گندم (منجمله روی، آهن، مس و منگنز)، آزمایشی به صورت گلدانی در خاک قلیایی طی سال 1393 در دانشگاه مراغه به مرحله اجرا در آمد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد که فاکتور اول شرایط کاربرد روی شامل عدم کاربرد (شاهد) و کاربرد خاکی روی به میزان 5 میلی¬گرم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات روی بود و فاکتور دوم ارقام گندم شامل بالکالی-2000، سیلان-95، فیرات-93، آیدین-93 و اوزبک بودند. نتایج نشان داد که کاربرد خاکی سولفات روی سبب افزایش غلظت و محتوای عناصر ریزمغذی روی، آهن، مس و منگنز در دانه گندم شد، به طوری که غلظت روی و مس دانه در حدود 5/1 الی 3 برابر نسبت به شرایط شاهد افزایش یافت و همچنین غلظت آهن و منگنز به ترتیب 8/23 و 25 درصد در دانه فزونی یافتند. در بین ارقام مورد بررسی نیز از نظر میزان انباشت عناصر ریزمغذی در دانه اختلاف معنی¬داری وجود داشت، به طوری که بیشترین غلظت روی، آهن، مس و منگنز دانه در ارقام سیلان-95 و فیرات-93 و کمترین آنها در رقم اوزبک بود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد خاکی سولفات روی نه تنها غلظت روی در دانه گندم را به میزان قابل ملاحظه¬ای افزایش می¬دهد بلکه غلظت عناصر ریزمغذی آهن، مس و منگنز را نیز افزایش داده و باعث غنی¬سازی دانه می¬شود. بنابراین کاربرد سولفات روی برای بهبود کیفیت دانه گندم و کشت ارقام سیلان-95 و فیرات-93 در خاک¬های قلیایی توصیه می¬شود.

عناصر کمياب، غنی سازی زیستی، خاک قلیایی، سولفات روی، گندم، تنش کمبود روی