چکیده :

ایران کنونی، آسیای میانه و شبه‌قاره‌ی هند، قلمرو شرقی جهان اسلام بوده‌اند‌. آثار زیادی در حوزه‌ی معماری در این سرزمین‌ها ساخته شدند که از الگو و عناصر معماریِ برابری برخوردار بودند. یکی از این الگوها، گونه‌ای از عمارات موسوم به «هشت‌بهشت» با اندامی چند اشکوبه است. به‌رغم انجام پژوهش‌های بسیار در حوزه‌ی معماری، این گونه‌ی خاص به‌طور جامع مطالعه نشده است. پژوهش حاضر کوشیده است با بهره¬مندی از چارچوب نظری موسوم به «رهیافت تاریخی» این موضوع را مطالعه کند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در ایران و آسیای میانه این الگو کارکرد تشریفاتی داشته و در شبه‌‌قاره همانند عموم هشت‌بهشت‌ها، استفاده‌ی یادمانی و آرامگاهی داشته است. به‌رغم اقلیم‌های متفاوت، ساختار این‌ گونه بناها یکسان است. طرح‌ برونگرای آنها در اقلیم خشک ایران و آسیای میانه با باغ و فضای سبز هویت پیدا می‌کرد و در اقلیم گرم و مرطوب شبه‌قاره طرح این بناها، پاسخی مناسب به محیط بود. طرح ساختاری این گونه از معماری باعث شد تا با نام‌های مختلفی چون، «نمکدان»، «مُثَمَن» و «چوکَندی» خوانده شوند. بخش زیادی از این سرزمین‌ها در سده‌های متأخر یا در قلمرو جغرافیای سیاسی ایران بوده‌اند یا از نظر فرهنگی به‌شدت از آن اثر پذیرفته‌اند. این موضوع باعث شکل‌گیری فرهنگ هنری و معماری همسانی شد.

کلید واژگان :

معماری اسلامی، کوشک‌های چند اشکوبه، هشت‌بهشت، شبه ‌قاره، ایران.



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک