مطالعۀ تطبیقی هیئت‌های امنای آموزش عالی در ایران و جهان

راهبری و مدیریت در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی اصولاً با راهبری و مدیریت در دیگر سازمان‌ها و نهادهای اجتماعی متفاوت است. براین‌اساس، از همان آغاز شکل‌گیری این نهاد در سطح دنیا قوانین و مقرراتی خاص بر آن حاکم بوده است. در ایران نیز پایه‌گذاری نهاد دانشگاه نسبتاً با چنین رویکردی انجام شده است. تصویب و اعمال قوانین و مقرراتی خاصی در این نهاد، در طول فعالیت آن در کشور مؤید این نکته است. درگذشته، ازجمله قوانین مربوط‌به ادارۀ دانشگاه‌ها در ایران، قانون تشکیل هیئت‌های‌ امنای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی است که تاکنون به‌طور نسبی اجرایی شده است. بر پایۀ این قانون و دیگر قوانین مرتبط، در سطح دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی، «هیئت‌امنا» بالاترین مرجع تصمیم‌گیری است. چنین جایگاه ویژه‌ای ایجاب می‌کند که این نهاد مورد‌توجه باشد و همواره مطالعاتی درخصوص ساختار و کم‌وکیف فعالیت‌های آن انجام شود. مطالعۀ تطبیقی هیئت‌های ‌امنا در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی جهان و بهره‌گیری از الگوهای کشورهایی که از نظام آموزش عالی پیشرفته‌ای برخوردارند، با درنظرگرفتن اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، قطعاً کارساز و مفید خواهد بود. افزون بر این، تجربه‌های عملی در سطح دانشگاه‌ها و نهادهای علمی و پژوهشی در نقاط مختلف جهان نشان داده است که شیوه‌های تمرکزگرایانه در ادارۀ مراکز علمی و دانشگاهی دارای کارایی لازم نیست. هیئت‌امنا با برخورداری از انعطاف‌پذیری به دانشگاه‌ها نوعی استقلال نسبی می‌بخشد. پژوهش حاضر بر آن است تا با مطالعه‌ای تطبیقی، الگوهای هیئت‌امنا را در کشورهای منتخب بررسی و الگوی مناسبی را در چارچوب چشم‌انداز ترسیم‌شده، برای نظام آموزش عالی پیشنهاد کند تا در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان کشور مورد‌توجه قرار گیرد.

مطالعه تطبیقی، آموزش عالی، هیات امنا، اموزش عالی ایران، اموزش عالی در جهان