کنکاوی در منابع تأمین غلام و کنیز در عصر قاجار

غلامان و کنیزان در عصر قاجار از نژاد و قومیتهای مختلفی چون آفریقایی، قفقازی (ارمنی، گرجی و چرکس)، ترکمن، افغان، بلوچ، کرد و حتی فارس بودند. تا قبل از قرن 13ه.ق، اسارت در جنگها و تهاجمات ناگهاني منبع اصلي تأمين غلام و كنيز به ویژه از میان ترکان و اهالی منطقۀ قفقاز و ماورای آن، بوده است. اما با شروع حکومت قاجار كه طي آن تغييراتي در مرزهاي جغرافيايي ايجاد شد ( از بين رفتن حاكميت ايران بر منطقة قفقاز توسط روس ها)، ورود این دسته از غلامان و کنیزان به ايران بسيار كاهش يافت و در مقابل ورود غلام و کنیز آفریقایی به جنوب و سپس سرتاسر ایران افزایش یافت و این جریان ورود علی رغم قراردادهای منع برده فروشی و کنترل شدید کشتی های ضد برده فروشی نیروی دریایی انگلیس در خلیج فارس، تا اواسط قرن 14ق ادامه پیدا کرد. منابع و مراکز و چگونگی تأمین غلام و کنیز در عصر قاجار، مسأله ای است که در این نوشتار به آن پرداخته شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است

غلام، کنیز، قاجار، قفقاز، خلیج فارس