آرشيو رقمي و نقش آن در هدايت مديريت دانش و تسهيم سرمايه هاي فكري

همگام با ريشه دواندن مراکز حفاظت و اشاعه اسناد در سطوح گوناگون ملي و اجتماعي و فرآورده هاي فرهنگي، آرشيو به شاهدي ملموس از حافظه شخصي و جمعي تبديل شده است که مطابق الگوهاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي، به تعريف حافظه سازماني مي پردازد. با توجه به نقش تحول يافته آرشيودار در گذر زمان و تحول در آرشيوها، اين مراکز تنها مخزني از داده ها و انبار تاريخي صرف نيستند، بلکه پاره هاي فرهنگي و ترکيبي از ساختار ها و روش ها هستند که در گذرگاه علم، فرهنگ کاربردي، سياست و از همه با اهميت تر، فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي (ICT) قرار گرفته اند. فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي از جوانب گوناگون، آرشيو و نقش و جايگاه آن را در جامعه اطلاعاتي عصر حاضر تحت تاثير خود قرار داده اند. تحولات سريع و شتابان در چرخه زندگاني اطلاعات و انتشارات علمي به سمت رقمي شدن، دسترسي آسان به اطلاعات، ضرورت ارتباطات علمي و گردش آزاد اطلاعات، به منظور توسعه و پيشرفت و ... مسايلي است که دوشادوش و همگام با هم، شالوده ايجاد و گسترش آرشيو رقمي را پي ريزي کرده است. به طوري که آرشيو رقمي به عنوان يکي از مجراهاي اصلي براي دسترسي آزاد به اطلاعات علمي، در سطح جهاني، مطرح گرديده و جايگاه ويژه خود را در توسعه و پيشرفت علمي و اقتصادي ملل پيدا کرده است. لذا با توجه به تحول در محمل ها به مدد فناوري هاي اخير و تاثير انکارناپذير آن ها در ايجاد آرشيوهاي رقمي و نيز نقشي که آرشيوهاي سنتي و نوين در توسعه و پيشرفت علمي، فرهنگي و اقتصادي جامعه اطلاعاتي بازي مي کنند، مقاله حاضر در دو بخش مجزا و در عين حال پيوسته ارايه مي گردد. در بخش نخست، به معرفي شکل نوين آرشيوها تحت عنوان آرشيوهاي رقمي از نظرگاه هاي مختلف مي پردازيم. آن گاه عواملي را که از فناوري هاي نوين سرچشمه گرفته و پايه اوليه شکل گيري آرشيو رقمي را پي ريزي کرده اند، در معرض بررسي قرار مي دهيم. ويژگي هاي آرشيو رقمي و چالش هاي پژوهش درخصوص آرشيو رقمي و رقمي کردن اسناد در نقش حافظه اجتماعي و فرهنگي هر ملت، از مباحث بسيار مهمي است که در اين نوشتار در بوته نقد قرار مي گيرد. بخش ديگر اين نوشتار، به نقش ترديدناپذير آرشيوها در توسعه و پيشرفت ملي، علمي و اقتصادي، اختصاص دارد. براي پرداختن به اين مساله، بار ديگر گريزي مي زنيم به نقش بظاهر جديدي که فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي، بر دوش آرشيوها در جامعه اطلاعاتي گذاشته اند و آن هم، نقشي است که آرشيوها در راهبري مديريت دانش، تسهيم و اشتراک گذاري سرمايه هاي فکري بازي مي کنند.

آرشيو رقمي، فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي، مديريت دانش، سرمايه هاي فکري