ملاحظات ژئومورفولوژیکی در برنامه ریزی و توسعه پایدار شهرهای مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از مدل SWOT (نمونه موردی: شهر قم)

استقرار و پيدايش شهر تابعي از شرايط محيطي و موقعيت جغرافيايي است. زيرا پديده هاي طبيعي در مکان گزيني، پراکنش و توسعه فيزيکي شهري اثر قاطعي دارند. بنابراين اولين گام در راه برنامه ريزي و اجراي توسعه پايدار شهري، شناسايي سيستماتيک و همه جانبۀ شهر از تمامي زوايا خواهد بود. شهرهاي مناطق خشک و نيمه خشک نيز از جمله موارد خاص در زمينه مسائل طبيعي خصوصاً ژئومورفولوژيکي هستند که در جهت برنامه ريزي آنها بايد انديشيد. در گذشته معمولاً برنامه ريزان، واحدهاي ژئومورفولوژيکي و توپوگرافي را ايستا در نظر مي گرفتند و اشکال ناهمواري ها را ، تقريباً ثابت و غير متغيير تصور مي نمودند. در حالي که امروزه اثبات گرديده است، اين واحدها، ايستا نبوده و با پويايي و ديناميسم طبيعي در ارتباط مي باشند و عدم توجه به اصول و مکانيسم ها مورفولوژيکي، تعادل مورفولوژيکي و ديناميکي را به هم خواهد زد و چه بسا باعث بروز خسارت هاي جبران ناپذيري گردد. در اين پژوهش، با استفاده از روش تحليلي-توصيفي و مطالعۀ خصوصيات يکي از شهرهاي مناطق خشک ونيمه خشک کشور و بررسي توان ها و قوت هاي آن در قالب يک روش برنامه ريزي(سوات )، تعيين گرديد که توجه سيستمي به شهر از مهمترين اقدامات در برنامه ريزي مي باشد. انجام بررسي هاي لازم اين امر را ثابت کرد که شهر قم با وجود داشتن محدوديت هاي محيطي، داراي فرصت هاي فراواني در زمينۀ گردشگري طبيعي، بکارگيري و بهره برداري از منابع طبيعي و... مي باشد و توجه به آن ها، نه تنها موجب افزايش توان اقتصادي منطقه مي گردد، بلکه با برنامه ريزي درست و هدفمند مي توان از مشکلات و مخاطرات احتمالي آينده، تا حد ممکن جلوگيري و درصورت بروز حادثه از شدت آسيب هاي آن کاست.

ژئومورفولوژي، شهر، مناطق خشک و نيمه خشک، توسعه پايدار، مدل swot، شهرقم