چکیده :

رویکردهای جدید نقد ادبی در نگریستن به متون، آن‌ها را از متون بسته و صرفاً خواندنی به متونی باز و قابل نوشتن تبدیل نموده‌ و امکان آفرینش دوبارة متون را فراهم آورده‌اند. روش تحلیل گفتمان از جملة روش‌هاییست که می‌تواند در واکاوی و بازخوانی متون راهگشا باشد. دستیابی به لایه‌های پنهان و صداهای خفتة متن از مهم‌ترین دستاورهای این روش است. تاریخ جهانگشای جوینی از جملة کتاب‌هایی است که در میانة تاریخ و ادبیّات قرارگرفته و این سؤال را در ذهن برمی‌انگیزد که چرا یک متن تاریخی که باید بر صراحت، منطق و عقل استوار باشد، گاه از روش تاریخ‌نویسی دور افتاده و شاخصه‌های متون ادبی، چون ابهام، پوشیدگی و احساس بر آن غالب شده است؟ به دلیل جامعیّت روش تحلیل گفتمانِ فرکلاف در دو محور نظری و عملی، این روش را مبنای پژوهش قرار داده‌ایم. در این روش، در سه مرحلة توصیف، تفسیر و تبیین، تاریخ جهانگشا، مورد تحلیل گفتمانی قرار گرفته‌است. در بررسی کتاب به این شیوه، بی‌گمان متن، حرف‌هایی فراتر از تاریخ و ادبیّات برای گفتن خواهد داشت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در جلد اوّل تاریخ‌جهانگشا، نشانه‌هایی( واژگان، استعاره‌ها، عبارات و جملات و اشعار فارسی و عربی) وجود دارد که گفتمان‌مدارند و همگی بازتابندة گفتمانِ متناقضِ مورّخ دربارة مغولان هستند.گفتمان مورّخ ایدئولوژیک است و ریشه در روح زمانة مؤلّف دارد؛ تقدیرگرایی و جبرانگاری، محافظه‌کاری و ترس، رستن از عواقب احتمالی، تداوم سنّت فرهنگی، تسلّی خاطر و ... همگی از ارکان شکل‌دهندة این گفتمان هستند.

کلید واژگان :

تحلیل گفتمان، عطاملک جوینی، تاریخ جهانگشا، گفتمان متناقض، تقدیرگرایی، محافظه‌کاری.



ارزش ریالی : 350000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک