نشان باکتری‎های گشاینده فسفات، قارچ میکوریز و منابع فسفر بر رشد و جذب فسفر نهال‎های پسته

پرکاربردترین روش برآورد نیاز فسفری گیاهان، کاربرد کود¬های شیمیایی فسفری است؛ ولی کارایی پایین، هزینه بالا و پیامدهای زیانبار زیست محیطی دارد. هنگامی‏‎که بتوان با بهره‌گیری از باکتری‌های گشاینده فسفر و قارچ میکوریز فراهمی منابع فسفر را افزایش داد، غلظت فسفر و پارامترهای رشد گیاه نیز ممکن است افزایش یافته و تحول بزرگی در تغذیه فسفری گیاهان ایجاد نماید. هدف پژوهش کنونی، بررسی امکان بهره‌گیری از سویه‌های برتر باکتری‌های گشاینده فسفات جداسازی شده از ریزوسفر درختان پسته، قارچ میکوریز و منابع فسفاته بر رشد و جذب فسفر نهال‎های پسته در شرایط گلخانه‎ای بود. آزمایش به‎گونه فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1398 انجام شد. تیمارها شامل چهار منبع فسفر (شاهد، منو‎کلسیم فسفات، تری‎کلسیم فسفات، خاک فسفات)، چهار سطح باکتر ی (شاهد، Serratia odorifera،Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas brassicacearum) و دو سطح قارچ میکوریز (شاهد و قارچ میکوریز شامل ترکیب Funneliformis mosseae، Rhizophagus intradices، Rhizophagus irregularis و Glomus caledonium) بود. تجزیه واریانس داده‌ها برهمکنش باکتری‌های گشاینده فسفر، منابع فسفاتی و قارچ میکوریز بر شاخص‌های رویشی پسته را معنی‌دار نشان داد. هر سه جدایه باکتری پیامدهای مثبتی در افزایش شاخص‎های رویشی داشتند. همچنین مایه‎زنی قارچ میکوریز همراه با مایه‎زنی باکتری افزایش معنی‌دار 44 درصدی وزن خشک ریشه را نشان داد. بیشترین نسبت اندام هوایی به ریشه با کاربرد خاک فسفات و تری‎کلسیم فسفات دیده شد که نسبت به شاهد به‎ترتیب 19 و 37 درصد افزایش یافت. مایه‎زنی نهال‎های پسته با قارچ میکوریز غلظت فسفر ریشه، ساقه و برگ را به‎ترتیب 90، 104 و 122 درصد افزایش داد. بنابراین باکتری‌های گشاینده فسفات به‎ویژه سودوموناس‎ها و قارچ میکوریز نقش بسزایی در افزایش کارایی کود فسفر مورد استفاده و کاهش مصرف کود، افزایش رشد و جذب فسفر نهال‎های پسته را داشتند.

پسته، فسفر، سراتیا ، سودوموناس، قارچ میکوریز