تأثیر نظام طبقاتی عهد ساسانیان بر نهضت مزدك

جنبش مزدکیان از سال 494میلادي در زمان سلطنت قباد ساسانی آغاز شد و تا سال 524میلادي یعنی 30سال ادامه داشت. این جنبش در طول سه دهه دامنه اي شگرف یافت و در اثر عمق نفوذ و گسترش خویش، پادشاه ساسانی قباد را به سازش و مداراي با خود واداشت . راز بسط سریع و اقتدار جنبش را باید در شرایط ویژه ي اجتماعی آن روز جامعه ساسانی که یک جامعه محافظه کار اشرافی مبتنی بر نظامات و مقررات جابرانه بود، دانست. در چنین اوضاع اجتماعی و در دوران سلطنت پیروز، قحطی بزرگی در گرفت که هفت سال بطول انجامید . قطحی همراه با خراج هاي سنگین حکومتی مردم را به ستوه آورد . علت خالی شدن خزانه علاوه بر غارتگري دربار اشراف جنگهاي متعدد با هیاطله و بیزانس و پرداخت غرامات کمر شکن بود در اثر همه ي این عوامل استیصال مردم به حدي رسیده بود که تحمل ناپذیر بود . بدینسان در آستانه ي جنبش مزدکی در ایران شرایط عینی براي انفجار از هر جهت فراهم بود . در چنین شرایطی مزدك پسر بامداد از مردم پارس که مردي روحانی بود موفق شد با فصاحت لسان و قدرت فکر و منطق خود تعالیم خویش را در افکار عامه رسوخ داده و سر منشأ جنبشی شگرف شود. قباد که به دلیل قدرت موبدان و بزرگان قلباً از این وضع ناراضی بود فرصت را غنیمت شمرده و از مزدك حمایت کرد توانست با تکیه بر پشتیبانی مزدکیان و توده ي مردم از قدرت زمینداران و موبدان و اشراف بکاهد اظهار علاقه ي پادشاه به مزدك و یارانش فرصت داد که به نهضت خود شکل انقلابی ببخشند. سرانجام با ولیعهدي انوشیروان که از مخالفان سرسخت نهضت مزدکی بود. و نفوذ فوق العاده اي بر پدرش قباد ، او را مجاب کرد که آئین مزدکی را قلع و قمع کند .گفته شده که سی هزار مزدکی به فرمان انوشیروان قتل عام شدند

مزدك. انوشیروان. اصلاحات