اصولاً در هر کشور و در هر جامعه‌ای بدون شک، عدالت واقعی بر پایه سه عامل بزرگ: قاضی، قانون و قانون‌گذاری شکل می‌گیرد و گسترش می‌یابد، اما این عوامل همواره با طیف وسیعی از چالش‌ها و آسیب‌ها روبه‌رو بوده است که شامل مجموعه‌ای از فرآیندهایی است که از درون مانند آسیب‌های ناشی از قضات یا از بیرون مانند آسیب‌های ناشی از قوانین بر پیکره نظام قضایی وارد می‌شود. در بحث آسیب‌شناسی قوانین می‌توان آن‌ها را به دو دسته آسیب‌شناسی قوانین شکلی و ماهوی تقسیم کرد. درزمینه قوانین ماهوی، جرم‌انگاری بیش‌ازحد و تکلیف فوق‌العاده به دستگاه قضایی برای حل‌وفصل کلیه دعاوی و اختلافات مردم و نهادهای دولتی با یکدیگر و با مردم، ازجمله علل و عوامل مهم جرایم ارتکابی قضات به‌ویژه اشتباهات قضایی می‌باشد که موجت تغایر و تفاوت تصمیم‌ها و آرای قضایی می‌شود. عدم نظارت جدی و هوشمند در قالب نظارت الکترونیک و همچنین نظارت‌هایی که دارای نتیجه ملموس برای ارباب رجوع باشد، باعث شده است فساد داخلی قضایی در قوّه قضاییه به‌عنوان جدی‌ترین مانع تحقق مدل‌های مذکور و فاصله‌گرفتن از ارزش‌های اسلامی قلمداد شود؛ همین امر باعث تضعیف اعتماد عمومی به قوّه قضاییه شده است.
کلید واژگان :
قوّه قضاییه، جرم‌شناسی، آموزه‌های اسلامی، الگوی اسلامی
