تحلیل نظام شهرنشینی در استان همدان با رویکرد آمایش سرزمین

توسعه منطقی و پایدار یک سیستم که جان مایه اصلیً آمایش سرزمینً است،بدون تردید در گرو توزیع مناسب جمعیت و فعالیت در گستره سرزمین با بهره مندی موثر و کارآمد از توانمندی ها،قابلیت ها و مزیت های موجود در یک پهنه جغرافیایی(ملی،منطقه ای و محلی)است.به دلایل متعددی از جمله صنعتی شدن و شبه صنعتی شدن،افول بخش کشاورزی و رواج الگوهای توسعه برون زای شهر محور که منجر به شکل گیری مهاجرت های گسترده روستا- شهری،تمرکزگرایی شدید جمعیتی و ظهور شهرهای بزرگ و کلانشهرها در کشور ایران در صد سال گذشته گردید، تعادل در نظام شهری در سطوح ملی،منطقه ای و استانی بهم ریخته و قطبی شدن شبکه شهری از نتایج آن است.در مقاله حاضر با استفاده از روش کمی- تحلیلی و بهره گیری از دو شاخص عمده نخست شهری(با شاخص های نخست شهری،دو شهر،مهتا،کینزبرگ،وموماو والوصابی)و شاخص عدم تمرکز(ضریب آنتروپی) و استفاده از روش طبقه بندی کمی(تعداد جمعیت) وضعیت شبکه و نظام سلسله مراتب شهری در استان با سابقه بالای شهرنشینی و مدنیت همدان تحلیل شده است.نتایج حاصله بیانگر وجود پدیده نخست شهری،تمرکز و قطبی شدن شبکه شهری استان در تمام طول دوره مورد بررسی و همسو بودن تمامی شاخص های انتخابی در این زمینه(علی رغم روند کاهش تدریجی شاخص ها تا سال 1365 و افزایش مجدد آن بعد از این سال) می باشد.

شبکه شهری، سلسله مراتب شهری، نخست شهری،استان همدان