بررسی مورفولوژی تطبیقی - تاریخی شهرهای برخی از تمدن های جهان (با تأکید بر تمدن اسلام)

تمدن ها به لحاظ سطوح پیچیدگی اجتماعی و سازمانی از همدیگر متمایز می شوند، هر تمدنی با توجه به سنت ها، آداب و رسوم، جهان بینی و ... ویژگی های مخصوص به خود را دارا می باشد که بازتاب این ویژگی ها در شیوه زندگی، رفتار، پوشش و در سطوح بالاتر حتی ساختار و مورفولوژی شهرها نمود پیدا می کند. اسلام شايد تنها ديني باشد که در شهر شکل گرفت و توسعة آن با توسعه شهر در دوره هاي مختلف همبستگي مستقيم داشته و دارد در واقع دين مبين اسلام با توجه به بينش و جهان بيني نيازمند توسعه و گسترش شهرها بوده و هست. مورفولوژی شهری علمی است که بر اثرات ملموس نیروهای اجتماعی و اقتصادی متمرکز می شود و در این راستا به بررسی فرآیند شکل گیری انگاره ها و تمایلاتی می پردازد که فرم و قالب شهرها را پایه ریزی می کنند. این مقاله سعی دارد به بررسی و تطبیق مورفولوژی شهری تعدادی از شهرهای تمدن های تاریخی با تأکید بر تمدن اسلام بپردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها اسنادی می باشد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در هر دوره و تمدن با توجه به مقتضیات زمانی، مورفولوژی شهری خاصی وجود داشته است و مورفولوژی شهری تابعی از شرایط طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر هر تمدن بوده است و مورفولوژی شهرهای تمدن های اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد.

مورفولوژی، جهان بینی، شهر، تمدن اسلام