بکار گیریِ رویکرد روایت محور و مشارکتی در برنامه ریزی و طراحی منظر نواحی رودکناری نمونه موردی: رودخانه سیاهرود شهر قائم شهر

امروزه نواحی رودکناری که از جمله دارایی هایِ طبیعیِ شهرها به حساب می¬آیند، با دو مسئله عمده با هم مواجه¬اند؛ نخست آنکه رودخانه¬ها به عنوان یکی از پالاینده¬های محیط¬زیستِ شهری می¬توانند به عنوان فراهم¬کننده بستری برای توسعه شهری پایدار به حساب آیند که متاسفانه امروزه این موضوع کمتر موردِ توجه قرار گرفته و به واسطه مداخلات انسانی نامناسب، به تهدیدی برای جامعه و محیط-زیست تبدیل شده است. دوم آنکه نواحی رودکناری معمولا دامنه متنوعی از پهنه¬های کالبدی-عملکردییِ با ویژگی¬های فضاییِ متفاوت را در بر می¬گیرد که توجه به آن ها می¬تواند بستر تعیین سکانس های فعالیتی – رفتاری متناسب با زمینه را با استفاده از راهبردهای مکان ¬محور فراهم گرداند. بنابراین تدوین راهبردهای روایت محور و مشارکت محور در راستای پاسخگویی به مسائل مرتبط با این دو ویژگیِ فوق هدف اصلی مطالعه حاضر می باشد. از این رو رهیافت های هم¬سو¬سازی طراحی و برنامه ریزیِ نواحی فوق با ادراک و خواست جامعه محلی در راستای باز زنده سازی و تشخص بخشی به هویت ویژه ی هر بخش از رودخانه پرسش اصلی پژوهش حاضر است. پژوهش از نوع کیفی و به روش قوم نگاری بوده که با انواع روش های کمی و کیفی به صورت مرور اسنادی و مصاحبه برای گردآوری اطلاعات همراه شده است. بستر انجام پژوهش محور رودکناریِ روخانه سیاهرود در شهر قائمشهر است که محدوده روستاهای همجوار، حومه شهر و شهر را در بر می گیرد. ابتدا مرورِ نظری ادبیات مرتبط با موضوع، سیر تحول تاریخی، قابلیت ها و کاربردهای آن به روش تحلیل محتوا شناسایی و هم چنین برای دریافت تجربه زیسته ساکنین به روش قوم نگاری ، ظرفیت هایِ اجتماعیِ ساکنانِ منطقه ِموردِ مطالعه قرارگرفت. و در نهایت راهبردهای برنامه¬ریزی¬فضایی رودخانه سیاهرود جهت تعیین سکانس های فعالیتی و رفتاری متناسب با زمینه ارائه گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که شناسایی تجربه، روایت و ارزیابیِ ساکنین از پدیده رودکناری و توجه به آن¬ها در عمل برنامه¬ریزی و طراحی می¬تواند فراهم¬کننده بستری برای اتصال و ارتباط فعالیت¬ها، یکپارچگی فضایی و اتصال مجدد رودخانه در ادراک و تصویر ذهنی افراد و ساکنان دارای خاطرات ویژه¬ از آن گردد.

رودکناری، رویکردی روایت محور و مشارکتی، تجربه زیسته، قوم نگاری، رودخانه سیاهرود قائمشهر