چکیده :

این پژوهش با هدف تحلیل و بررسی ساختارهاي شهر اسلامی ، به کاوش در نظریات و نوشته هاي موجود پرداخته است ؛ تا در بعد کاربردي بستر مساعد و مناسبی براي هرگونه برنامهریزي شهري ، تصمیم گیري و سیاستگذاري در این گروه از شهر فراهم آورد. ناحیه مورد مطالعه در این پژوهش گسترة جغرافیایی وسیعی از شمال آفریقا تا چین و از جنوب روسیه تا یمن را در بر میگیرد. روش کار در این پژوهش؛ توصیفی – تحلیلی است که با با بهره گیري از مطالعات کتابخانهاي و میدانی، جدولها، نقشه ها ونمودارهاي موردنیاز به تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته است. در این راستا به بررسی فضاهاي کالبدي و ساختارهاي اجتماعی در شهرهاي اسلامی پرداخته که نتایج حاصله از آن بدین گونه است به طور کلی شهرهاي اسلامی داراي عناصر شهرسازي خاصی هستند، این عناصر عبارتند از :ارگ، مسجدجامع، بازار. که به خاطر وزنۀ اجتماعی – اقتصادي آنها و کارکرد ویژة این عناصر و قرارگیري سایر عناصر شهري در تبعیّت از این مشخّصه ها، در هستههاي اکثر شهرهاي تاریخی داراي موقعیّت تراز اوّل و برتر نسبت به سایر عناصر شهرسازي هستند. بنیادهاي اجتماعی زندگی شهري در تمدّن اسلامی حداقل در چهار عنصر عمده است. این عناصر( حکومت، امت، اصناف و محلّهها ) امروزه به عنوان ویژگی تاریخی شهرنشینی در اسلام محسوب میگردد. شهرهاي حوزة تمدّن اسلامی داراي ویژگیها و الگوهایی بودند که آنها را از سایر حوزههاي تمدنی متمایز مینمود ( باورهاي فرهنگی و مذهبی، اصول طرّاحی منشعب از قانون شریعت، اصول اجتماعی، انسجام شهري، تنوّع فعالیّتهاي شهري ). دین اسلام بیش از آنکه به دنبال ارایه ساخت کالبدي مشخصی از شهر باشد بیشتر به دنبال مفهوم خاصی از شهرنشینی است. شهر اسلامی ترکیبی است از سه عنصر فضاي فکري ، فضاي عملی و رفتاري ، فضاي عینی.

کلید واژگان :

شهر اسلامی ، محله ، ساختار ، حکومت ، شریعت.



ارزش ریالی : 500000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک