بررسی شاخص های اختلاط کاربری ها در بافت فرسوده شهر زنجان با رویکرد رشد هوشمند شهری

با افزایش روز افزون جمعیت شهری، رشد افقی و پراکنده شهرها موجب مشکلات حادی، مثل ترافیک و شلوغی، آلودگی هوا، افزایش هزینه های خدمات رسانی، به زیر ساخت رفتن زمینهای مرغوب زراعی در حاشیه شهرها و... شده است. برنامه ریزی شهری نوین در پی چاره اندیشی برای این مسائل الگوی رشد هوشمند شهری را مطرح کرده است. رشد هوشمند، رشدی است که با استفاده از فاکتورهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی و کاربری اراضی، توسعه را به سمت نواحی بایر و مجهز به زیرساخت های لازم و یا نواحی که می توانند به تاسیسات مورد نیاز مجهز شوند، هدایت نماید. اختلاط کاربری، یکی از اصول ده گانه رشد هوشمند شهری می باشد که می توان با به کارگیری آن بر بسیاری از مشکلات فائق آمد. بافت فرسوده شهری یکی از مناطق مستعد شهری برای توسعه مختلط کاربری ها در راستای رشد هوشمند شهری می باشد در تحقیق حاضر محلات بافت فرسوده شهر زنجان با مساحت675 هکتار، از نظر شاخص های اختلاط کاربری مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی اختلاط کاربری ها، دو شاخص تنوع و کثرت(تراکم) مورد استفاده واقع شده است. براساس تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، مشخص شد که محلات بافت فرسوده، از نظر تنوع کاربری ها یکسان نبوده و محلاتی مثل کدیلر بازاری و قیصریه تنوع بیشتری نسبت به محلاتی مثل دروازه ارک و یدی بوروغ دارند. از نظر کثرت(تراکم) کاربری ها نیز که از طریق سرانه های آموزشی و فضای سبز محله ای بررسی شده اند، محلات بافت فرسوده در وضعیت مطلوبی قرار نگرفته اند به گونه ای که برخی از محلات مثل قیصریه و میدان پایین و محله بازار هیچ گونه کاربری آموزشی محله ای ندارند و سرانه آموزشی در این محلات صفر می باشد. از نظر سرانه فضای سبز نیز این محلات در وضعیت بسیار نامطلوب تری قرار دارند به طوری که بسیاری از محلات بافت فاقد کاربری فضای سبز می باشند و محلاتی مانند دروازه ارک که بیشترین سرانه را با عدد 32/0 به خود اختصاص داده با وضعیت مطلوب که عدد 1 می باشد، فاصله خیلی زیادی دارد. به طور کلی می توان گفت از نظر شاخص تنوع کاربری ها، بافت فرسوده شهر زنجان وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد ولی از نظر شاخص کثرت در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.

اختلاط کاربری، رشد هوشمند، بافت فرسوده ، شهر زنجان