خواص درمانی گیاه اسطوخودوس

اسطوخودوس (lavandula stoechas) بوته ای پرپشت با ساقه های متعدد و چهارگوش به ارتفاع تقریبی 03 تا 03 سانتیمتر است که معمولاً در جنگل های غیر انبوه، تپه های خشک و دامنه های کم ارتفاع و گاهی هم در سواحل دریاها رشد می کند و در هر حال معمولاً از دامنه های 0033 متری بالاتر نمی روید. این گیاه در اروپا به ویژه در منطقه مدیترانه، شمال آفریقا و جزایر قناری به طور طبیعی رشد می کند و اعراب و ایرانیان از قرن ها پیش با آن آشنا بوده اند، هر چند هیچ گاه گیاه بومی این مناطق نبوده است . ابوریحان بیرونی در این رابطه حتی نام اسطوخودوس را نام اسطوخودوس از نام یکی از « : بر گرفته از سَتوخس رومی به حساب آورده است و از قول دیوسکورید می گوید وحکیم سید محمد تنکابنی، اسطوخودوس را واژه ای یونانی و به معنای ». جزیره هایی است که آن را از آنجا می آورند حافظ الارواح ذکر کرده است. ولی در واقع می دانیم که نام اسطوخودوس (lavandula) از ریشه لاتین lavare به معنای "شستن" اخذ شده است و علت این نامگذاری احتمالاً به این علت بوده که در تمیز کردن و شستن زخم ها به کار می رفته است و اینکه اصل یونانی این واژه لاتین چیست نیاز به پیگیری های واژه شناسانه بیشتری دارد. از شاخههای برگدار این گیاه رایحه قوی و مطبوعی استشمام می شود و آنچنان پس از گل دادن ظاهر زیبا و فریبنده ای پیدا می کند که حتی در برخی نواحی به عنوان یک گل زینتی پرورش داده می شود. از اختصاصات این گیاه آن است که برگ های باریک و بلند با لبه برگشته و پوشیده از کرک های پنبه ای دارد و از کناره برگ های آن ساقه های کوتاه برگدار ظاهر می شود. گل های آن معمولاً به رنگ ارغوانی و به صورت سنبله های فشرده، چهار وجهی با ظاهر بیضوی بلند هستند . در هر حال اسطوخودوس در درمانگری ایرانی اهمیت و جایگاه ویژه ای داشته است و قرن ها از خواص درمانی آن استفاده شده است . ابن سینا، اسطوخودوس را مرکب از گوهر خاکی سرد و آتشین لطیف به حساب به وسیله تلخی که در آن است گدازنده و لطافت بخش است و تناول « : آورده است و درباره خواص آن چنین می گوید آن بند آمدگی ها را باز می کند، می زداید و اندک قبوضیتی دارد که بدن و درون را توان دهد و عفونت را جلوگیری کند . ) 2 و 4 ( . اسطوخودوس گیاهی است بوته مانند که ارتفاع آن به نیم متر هم میرسد. برگهای این گیاه باریک، دراز، نوک تیز و به رنگ سبز روشن وگلهای آن به رنگ بنفش، سفید یا آبی در ماههای خرداد تا تیر میشکفند. گلهای به شکل سنبله میباشند. میوه گیاه به شکل بیضی و رنگ قهوهای شفاف با سه دانه در سطح است ) 0(. اطباء میگویند: اسطوخودوس برونشها را ضدعفونی میکند و در تمام عفونتهای مجار تنفسی، آسم، سیاه سرفه، گریپ و در معالجهی رعشه اعضای بدن، ضعف معده، سرگیجه، انواع سردرد، فراموشی و عصبانیت مؤثر است. این گیاه اضافه بر اینها مدر،مسکن و ضد درد است و موجب رفع اختلال قاعدگی و قاعده آور است. این گیاه مقوی دماغ و قلب است و اخلاط را از بدن به خصوص از دماغ، سینه و دستگاه تنفسی بیرون میکند. اسطوخودوس به نامهای ناردین، شاه اسپرم رومی، لاواندا، خزاما و به عربی حافظ الارواح، ممسک الارواح و آنس الارواح مینامند. به فارسی گلی صحرایی، خوشبو و .) میکروب کشی قوی در حد پنی سیلین است و همچنین برای عصبهای سرد و مالیخولیا مفید است.

اسطوخودوس، خواص درمانی