بررسی تغییرات قند خون در بیماران مبتلا به دیابت با مصرف گیاهان دارویی: یک بررسی سیستماتیک بر اساس شواهد بالینی و آزمایشگاهی

دیابت یکی از شایع ترین بیماری های متابولیک، همراه با افزایش میزان قند خون است که ممکن است به دلیل کاهش ترشح انسولین یا مقاومت به انسولین و یا هر دو، همراه با افزایش تولید گلوکز باشد. این بیماری یکی از مهمترین عوامل خطر برای برخی اختلال ها نظیر نفروپاتی، رتینوپاتی، نوروپاتی و بیماری های قلبی- عروقی محسوب می شود. استفاده از گیاهان دارویی برای درمان دیابت از دیرباز رایج بوده و امروزه به عنوان یک طب جایگزین مطرح است. با توجه به عوارض ناشی از مصرف انسولین، بیماران دیابتی تمایل زیادی به مصرف ترکیبات گیاهی دارند. این مطالعه مروری قصد دارد اثرات گیاهان دارویی و ترکیبات مشتق شده از آن ها را در تغییرات میزان قند خون در مطالعات بالینی و آزمایشگاهی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. برای انجام این مطالعه مروری سیستماتیک،کلید واژه های ذکر شده در این مقاله از پایگاه های اطلاعاتی PubMed، Elsevier، Medline، Scopus، Google Scholar و SID جستجو شدند. بر اساس معیارهای انتخاب، تعداد 25 مقاله که در محدوده سال 2000 تا 2017 منتشر شده بودند، انتخاب و وارد مطالعه شدند. نتایج این بررسی نشان داد گیاهان دارویی متعددی مانند کلپوره، زرشک، شیرین بیان، شنبلیله، خارمریم، چای سبز، حرا، چویل، گزنه، خارخسک، پیاز و سیر می توانند در درمان بیماران دیابتی مؤثر باشند. این گیاهان قادرند قند خون را کاهش داده و ترشح انسولین و حساسیت به آن را افزایش دهند. مشخص شده است که اثرات کاهنده قند خون به وسیله این گیاهان به دلیل وجود آنتی اکسیدان های طبیعی از جمله ترکیبات فلاونوئیدی می باشد. در نتایج کارآزمایی هایی بالینی بیان شده است که ترکیبات فلاونوئیدی گیاهان، علاوه بر کاهش قند خون، به دلیل اثرات آنتی اکسیدانی از ایجاد استرس اکسیداتیو جلوگیری کرده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهند. با توجه به بررسی های انجام شده در مطالعه حاضر، مهمترین ترکیبات مشتق شده از گیاهان با اثرات کاهنده قند خون شامل کوئرستین، سیلی مارین و ترکیبات گوگردی (آلیل پروپیل دی سولفید) بوده که دوز و نحوه مصرف آن ها در مطالعات مختلف متفاوت بوده است.

تغییرات قند خون، دیابت، گیاهان دارویی، شواهد بالینی و آزمایشگاهی