بررسی استخوان شناسی ماهیان جنس گارا در ایران

جنس سنگ‌لیس (Garra) یکی از جنس¬های خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) است و از ویژگی¬های بارز اعضای این جنس می‌توان به وجود صفحه دهانی مکنده در آن‌ها اشاره کرد. این جنس دارای 9 گونه معتبر با جمعیت‌های متعدد در رودهای غرب، جنوب و شرق ایران است. برای شناسایی و تفکیک گونه‌های درون این جنس، ویژگی¬های ریختی در مطالعات پیشین ارائه گردیده است که منحصربه‌فرد هم نیستند. همچنین در بخش فیلوژنی نیز عمدتاً از ژن COI استفاده‌شده است و اطلاعات در مورد وضعیت فیلوژنتیکی اعضای این جنس بر اساس اطلاعات ریختی و مولکولی ناچیز می¬باشد. یکی دیگر از اطلاعاتی که در مطالعات شناسایی و فیلوژنی قابل‌استفاده است، اطلاعات استخوان‌شناسی است. با این‌ وجود، پیش از استفاده از این اطلاعات در مطالعات بعدی، وجود ثبات در برخی ساختارهای استخوانی در اعضای یک گونه و وجود تفاوت این ساختارها با سایر گونه¬های این جنس باید مورد تائید قرار گیرد. برای این منظور، در این مطالعه ما 50 جمعیت و از هر جمعیت سه نمونه را مورد بررسی استخوان‌شناسی به روش شفاف‌سازی و رنگ‌آمیزی قرار دادیم. تعداد 50 ویژگی استخوانی در این نمونه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی‌های ویژگی¬های استخوانی نشان می‌دهد که تنوع بالایی در ویژگی¬های مورد مطالعه در سطح درون‌گونه‌ای و بین‌گونه‌ای وجود دارد. به نظر می‌رسد که تنوع بالای ویژگی¬های استخوانی درون گونه¬ای باعث کاهش کارایی این ویژگی¬های در مطالعات بعدی از جمله مطالعات فیلوژنتیکی خواهد شد.

سنگ¬لیس، استخوان¬شناسی، فیلوژنی، درون گونه¬ای