همواره انتظار میرود که مفاد قراردادها آیینۀ مقاصد طرفین قرارداد باشند و با پشتوانۀ اصول و شروط مندرج در قرارداد به درستی و در نهایت صحت و تکامل اجرا شود تا طرفین را در نیل به مقاصدشان یاری کنند. یکی از این اصول، اصل همکاری متقابل است. این اصل، در صورت درج شدن در قرارداد، ممکن است طرفین قرارداد را به طور سلبی یا ایجابی به انجام و یا عدم انجام اموری متعهد کند که این مقولات ضامن صحت، بقا و اجرای تعهدات حاصله از قراردادها هستند. مسئلۀ مهمی که ممکن است به معظلی تبدیل شود آن است که چنانچه شرط و اصل متعهد شدن به همکاری متقابل جهت ایفای مفاد قراردادی درج نشود و حتی به شکل تلویحی نیز مقرر نگردد که طرفین متعهد به داشتن همکاری متقابل با یکدیگر هستند و یا امری ناخواسته در حین اجرای قرارداد به وقوع بپیوندد که وقوع و نتیجه آن در قرارداد قید نشده است، برای ادامۀ روند اجرای انجام چه باید کرد؟ در پی یافتن پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر، با بررسی مفهوم، جایگاه و نقش اصل همکاری متقابل در اسناد مهم بین المللی راجع به قراردادها، فقه اسلامی و حقوق ایران، راهکارهایی جایگزین مراجع صالح قانونی برای حل و مدیریت اختلافات به منظور تعدیل و حفظ قراردادها و به ویژه قراردادهای نفتی که پیچیدگی خاصی دارند، معرفی شده است.
کلید واژگان :
اصل حسن نیت، تعدیل قرارداد، حفظ قرارداد، رفتار منصفانه، مدیریت اختلافات
