برهم کنش های فرهنگی زرنکه با ساتراپی های شرقی امپراتوری هخامنشی با استناد به صنعت سفالگری

شهر دهانه غلامان سیستان یکی از محوطه¬های شناخته شده و کلیدی در بخش شرقی امپراتوری هخامنشی بشمار می-رود.نمایندگان ساتراپ زرنکه بر پلکان¬هایشرقی آپادانای تخت جمشیددر حال آوردن هدایایی مانند گاو و سپرهای بلند نقش گردیده¬اند.علاوه بر این، نمایندگان سایر ساتراپی¬های شرقی مانند هندیان، آراخوزیه و گنداریان نیز در حال حمل هدایای خود به بارگاه شاهی هستند. هم اکنون شرقی¬ترین ایالات این امپراتوری ایرانی در خارج از مرزهای کنونی آن و در کشورهای افغانستان، پاکستان و هندواقع شده است. متون کتیبه¬ها و نقش برجسته¬های هخامنشی آشکارا بیانگر اهمیت ایالت¬های شرقی امپراتوری از جمله ساتراپ¬های هنیدوش، آراخوزیایی و گنداریاناست. تکراراسامی آن¬ها پس از مراکز حکومتی در فهرست¬های ایالتی، همچنین عمل جسورانه مسلح بودن آن¬ها در برخی نقوشو اخذ مالیات سنگین از ایالات شرقی جملگی بیانگر اهمیت سیاسی این بخش از امپراتوری است. کاوش¬های صورت گرفته در سیستان، پاکستان و افغانستان بسیاری از زوایای گنگ و مبهم تاریخی این ایالات را نمایان ساخت و نشان داد که ساتراپی¬های مذکور علاوه بر ارتباطات فرهنگی نزدیک با یکدیگر، در بسیاری از زمینه¬های تمدنی و سیاسی برهم¬کنش¬های فراوانی داشته¬اند؛ به گونه¬ای که با مشاهده¬ی آثار هم¬دوره در محوطه¬های باستانی این ساتراپی¬ها می¬توان یگانگی فرهنگی را آشکارا در بین آنها مشاهده نمود.برای این منظور، محوطه¬های باستانی بَلَمبَت، اکرا و چارسَدا در پاکستان که لایه-های هخامنشی دارند،با محوطه¬ی نادعلی (سرخ داغ) در افغانستانو محوطه¬ی هخامنشی دهانه غلامان در سیستان مورد مطالعه قرا گرفتند وسفالینه¬های آنها با یکدیگر از نظر تکنیک و ویژگی¬های فنی و شکلی هدف مقایسات گونه¬شناختی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعات نشان داد که سیستان در دوره هخامنشی بیش از نواحی داخلی ایران، با مناطق شرقی ارتباط و پیوند داشته است.

دهانه غلامان، شبه قاره هند، دوره هخامنشی، سیستان، ساتراپ های شرقی هخامنشی، سفال