چکیده :

با تأمّل در متون کهن، به برخی اطلاعات و اصطلاحات تازه اي دست می یابیم که ما را با ابعاد مختلف زندگی گذشتگان آشنا می سازد. شاهنامه به عنوان یکی از آبشخورهای اصلی فرهنگ باستان، منبعی بس ارزنده در اين راستاست. شاعران، برای جلوگیری از تکرار و به تبع آن ممانعت از ملالت کلام و همچنین اظهار فضل، در وهله اول از مسائل و مضامینی هم سو با موضوع و اهداف خود بهره می برند. فردوسی نیز برای پرورش هر چه بیشتر اثر ماندگار خود از تأمّل برانگیزترین بازی؛ یعنی شطرنج که در ارتباط مستقیم با حماسه و تداعی صحنه های رزم می باشد استفاده نموده است. نوشتۀ حاضر بر آن است كه با بهره گیری از شیوۀ استقرایی و بازخوانی دقیق داستان «گو و طلخند» از شاهنامه که در مورد شطرنج می باشد و تفحص در منابع اصلی علم ملاعب و سرگرمي¬ها، به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا ساختار و نحوه این نوع بازی در شطرنج قدیم وجود داشته است یا نه؟ وجوه اختلاف و اشتراك آن چه بوده است؟ حاصل پژوهش نشان می دهد، فردوسي در اين داستان گونه تازه اي از اين بازي را ارائه مي دهد كه مسبوق به سابقه نیست و با انواع مذكور در كتب مرجع تفاوت هاي قابل توجهي دارد؛ حتی چهره رخ در این بازی کاملاً متفاوت با انواع دیگر می باشد و چه بسا شارحان شاهنامه نيز بدان نپرداخته اند.

کلید واژگان :

"شطرنج"، "فردوسي"، "شاهنامه"، "رخ"، "اسب".



ارزش ریالی : 350000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک