ارزیابی تحمل به خشکی در هیبریدهای تست کراس چغندرقند تحت تنش کم آبیاری

این آزمایش به منظور ارزیابی تحمل به خشکی هیبرید¬های تست کراس چغندر قند (57 هیبرید) به همراه هفت شاهد ( ارقام IR7، ماندارین، جلگه، پایا، فتورا، SC (7112*SB36) و جمعیت اصلاحی اولیه) در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس نامتعادل (8×8) با چهار تكرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاری¬ها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته¬ها) به طور معمول انجام شد. آبیاری¬های بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلی¬متر و در شرایط تنش کم آبیاری پس از 200 میلی¬متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، میزان سدیم، میزان پتاسیم، میزان نیتروژن مضره، ضریب قلیائیت، درصد قند ملاس، شکر قابل استحصال، عملکرد شکر سفید و ضریب استحصال شکر بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که از نظر کلیه صفات بین ژنوتیپ¬های مورد بررسی و رژیم¬های مختلف آبیاری تفاوت معنی¬داری در سطح يك درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر سفید در شرایط بدون تنش و تنش کم آبیاری به ترتیب در هیبرید (7112 * SB36) * S1 – 73 به میزان 34/13 تن در هکتار و رقم شاهد ماندارین به میزان 37/9 تن در هکتار، مشاهده گردید. تجزیه همبستگی بیانگر رابطه مثبت و معنی¬دار بین عملکرد شکر سفید با عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر و همچنین همبستگی منفی و معنی¬دار با میزان سدیم، پتاسیم، ضریب قلیائیت و درصد قند ملاس تحت هر دو شرایط بود. براساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام صفات عملکرد شکر، ضریب استحصال شکر، عملکرد ریشه و درصد قند بیش از 99 درصد تغییرات عملکرد شکر سفید را در هر دو شرایط (بدون تنش و تنش کم آبیاری) توجیه کردند. همچنین نتایج نشان داد که در شرایط عدم تنش عملکرد ریشه (17/1) و در شرایط تنش نیز عملکرد شکر (89/0) بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد شکر سفید داشته¬اند. در نهایت، در بین هیبریدهای مورد مطالعه، هیبریدهای (7112 * SB36) * S1 – 73، (7112 * SB36) * S1 - 66 ) و 7112 * SB36) * S1 - 72 که هم از لحاظ شاخص تحمل به تنش(STI) و هم از لحاظ صفات عملکردي در شرایط تنش برتر بودند به عنوان متحمل¬ترین هیبریدها به تنش خشکی معرفی شدند.

تنش خشکی، شاخص تحمل به تنش، عملکرد شکر سفید، هیبرید