چکیده :

دو واژه "توبه" و "إنابه" از واژگان کلیدی در نظام ديني و به تبع آن گفتمان معصومين (ع) مي¬باشد که با توجه به نقش برجسته¬ي آن در ندامت از گناه و رجوع به مسير الهي از ارزش والايي جهت تعمق در مفهوم¬شناسي و کاربست صحيح آن در نظام هستي برخوردار است. بررسي معني¬شناختي اين دو واژه به ظاهر هم¬معنی بنابر روابط همنشيني، به کاربست هر واژه در موقعيت خاص و ظرافت¬هاي معنايي نهفته در هر يک اشاره دارد که نقش جايگزيني واژگاني اين جفت¬واژه را از بين خواهد برد. پژوهش حاضر بر آن است تا با تکيه بر روش توصيفي-تحليلي پس از مفهوم¬شناسي لغوي اين دو واژه به ارتباط معنايي واژگان "توبه" و "إنابه" با واژگان هم¬نشين در متن صحيفه سجاديه اشاره داشته و در اين ميان با تحليل موردي برخي روابط همنشيني، به ميدان معنايي هر واژه و ظرافت¬هاي مميِّزانه آن بپردازد؛ رهيافتهاي حاصل آنکه واژه توبه در متن مذکور، در پي روابط همنشيني با واژگاني مانند "نَدَم"، "دعاء"، "معصية"، "عفو" و "ضماير عائد إلی الله"، مفاهيمي ويژه مانند "+ ندامت"، "+ فراخواني خداوند و عبادت"، "+ ترک معصيت"، "+ حبط گناهان و فرجام خوش" و در نتيجه "+ سير إلی الله" را مطرح مي¬سازد و واژه "إنابه" نيز در پي همنشيني با "واژگاني همچون "معصية"، "طاعة" و ضماير ارجاعي به "الله"، ظرافت¬هاي معنايي خاصي همچون "+ تداوم ترک ارادی معصيت"، "+ بندگي خالصانه" و در نتيجه "سير إلی الله" را تجلي داده است. با توجه به اين خوانش، لوازم اوليه در اين دو واژه از تفاوت برخوردار بوده چنانچه ندامت لازمه توبه و ترک معصيت لازمه انابه بوده و همين امر افزون بر معاني مشترک، ظرافت¬هاي معنايي مميزانه¬اي را فراهم مي-آورد؛ مهم آنکه برآورد معنا بر اساس اين سازوکار زباني، مدلي روشمند به شمار آمده که از جايگزيني غيرنظام¬مند واژگان مي¬کاهد و از عدم ترادف کامل واژگان سخن مي¬گويد و فهم صحيح از واژگان و مراد اصلي خالق اثر را فراهم مي¬آورد.

کلید واژگان :

معني¬شناسي، روابط همنشيني، هم¬معنايي، صحيفه سجاديه، توبه، انابه



ارزش ریالی : 250000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک